ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI HAZRETLERİ

İbrahim Hakkı; 1703 yılında Erzurum’da doğmuş, ilim ve tasavvuf çevresinde, ilâhî aşk terbiyesi içinde yetişmiş, mensup olduğu medeniyetin ilimlerini, bu çevrede öğrenmiştir. İbrahim Hakkı olgun bir düşünürdü.

Araştırmacı ve mutasavvıf bir kişiliğe sahip olan İbrahim Hakkı’nın eserlerinden en tanınmışı, Marifetnâme isimli kitabıdır. Marifetnâme’yi yaşadığı dönemin bütün bilgilerini kapsayan bir ilimler ansiklopedisi hâlinde yazmıştır. Bu eserde; astronomiden ahlaka; tasavvuftan felsefeye ve musikiye; jeolojiden psikolojiye; dinî ilimlerden fizikî ve tıbbî ilimlere kadar çok çeşitli bilgiler toplamıştır. Marifetnâme’nin sonunda ise insan vücudunun ve organların şekilleri ve manaları belirtilmiştir. Bu kitabın bir özelliği de Dünyamızın içinde yer aldığı Güneş sisteminin ilk defa bir âlim tarafından dile getirilmesidir. Bu eserde Dünya’nın yuvarlak bir şekilde gösterildiği haritayı yayınlamıştır.

İbrahim Hakkı, insanlara önce çevrelerindeki hayatı, sonra da Allah’ı tanımaları gerektiğini öğütlemiştir. “Mevla görelim neyler, neylerse güzel eyler” sözünü söyleyen kişidir. Tasavvuf ve bilim konularında oldukça kapsamlı çalışmalar yapmıştır.