İBN-İ BAYTÂR

On üçüncü yüzyılda Endülüs´te yetişen büyük Müslüman botanik âlimi ve eczacısıdır. İsmi, Abdullah bin Ahmed el-Mâlikî’dir. Bitkiler üzerindeki çalışmaları sebebiyle Botanik Bilgini ve Botaniğin Babası olarak bilinen İbn-i Baytar Endülüs’te doğdu. Babası baytar, yani veteriner olduğu için İbn-i Baytâr adıyla meşhur olmuştur.

Ortaçağın en büyük botanikçisi olan İbn-i Baytar tıp, eczacılık ve botanik alanlarında çalışmalar yaptı. 20 yaşına gelmeden bitkilerle ilgili araştırmalara başladı. 1219 yılında İslam topraklarının her yöresinden bitki örnekleri toplamak amacıyla Endülüs´ü terk etti. Gezip gördüğü yerlerdeki bitkileri; yetiştiği beldeyi ve toprağı inceledi. Mısır’daki botanik âlimlerinin başına getirildi. Bitkiler üzerindeki araştırmalarına Suriye ve Anadolu’da devam ederken Şam’da vefat etti.

En önemli eseri El-Cami’dir. El-Cami, Latinceye çevrilmiş ve dört yüz sene Avrupa üniversitelerinde mühim kaynak olarak kullanılmıştır. Eserde, yaklaşık 300´ü tamamen kendi keşfi olan 1400 farklı bitki ve ilacın ansiklopedik tanım ve tarifleri yer almaktadır. Bu bitkilerden hangi ilaçların yapılabileceğini tespit etti. İbn-i Baytâr´ın yaptığı çalışmalar eczacılık ilmine çok faydalıydı. Bu alanda yazdığı eserler asırlarca müracaat kaynağı oldu.