Üstün Zekâlı Çocukların Özellikleri

 

A-    Bedensel Özellikleri:

1-     Grup olarak, beden yapıları ve sağlık durumları bakımından yaşıtlarına oranla üstündürler.

2-     Doğumda normal çocuklardan daha ağırdırlar.

3-     Boy ve ağırlık bakımından normal çocuk grubunun üstündedirler.

4-     Erken yürür ve erken konuşurlar.

5-     Duyu organı bozuklukları, bedensel sakatlık, diş deformasyonu  vb. normal çocuklara göre daha az rastlanır.

6-     Ortalama ölüm yaşı daha yüksektir.

7-     Hastalıklara karşı daha dayanıklıdırlar.

 

 B-    Zihinsel Özellikler:

1-     Çabuk ve kolay öğrenirler.

2-     Kelime hazineleri çok geniştir, bildikleri kelimeleri kolaylıkla kullanırlar.

3-     Zihinsel işlemleri kolaylıkla başarırlar.

4-     Genelleme yapmada, ilişkileri görmede, bilgilerin transferinde, mantıki çağrışımlarda ileridirler.

5-     Soyut fikirlere karşı ilgileri fazladır. Dikkatleri devamlıdır.

6-     Akademik konularda yaşıtlarından 1 – 2 yıl ileridirler.

7-     Her alandaki okul çalışmalarında normalden 1 – 2 yıl üstündürler.

8-     Sınıf düzeylerinin 1-2 yıl üstündeki kitapları okumaktan hoşlanırlar ve anlarlar.

9-     Diğer çocukların farkında olmadığı pek çok alanda bilgi sahibidirler.

10-  Fazla çalışmaya gerek duymadan, duyduklarını ve okuduklarını uzun zaman belleklerinde tutarlar ve hatırlarlar.

11-  Çok soru sorarlar ve ilgi alanları geniştir.

12-  Çoğunlukla okula başlamadan önce okuma – yazma öğrenirler.

13-  Pratik bilgileri çoktur.

14-  Hazır cevaptırlar, uyanık ve girgindirler.

 

 C-    Sosyal Özellikleri:

1-     Arkadaşları arasında popülerdirler.

2-     Kolayca arkadaşlık kurabilirler. Arkadaşlarını kendilerinden yaşça 2-3 yaş ileri olanlardan seçerler.

3-     Grup içinde lider olabilirler, başkalarına tabi olmaktan hoşlanmazlar.

4-     Okula karşı isteklidirler, ders dışı uğraşılara katılmaktan zevk alırlar.

5-     Ders uğraşılarının yanı sıra, sosyal uğraşılar, sportif faaliyetler, şiir, hikâye ve resim alanlarında çalışmaktan hoşlanırlar.

6-     Nüktedandırlar, yerinde hikâye ve fıkra anlatmaktan hoşlanırlar.

7-     Kendilerine ait orijinal ilgileri vardır.

8-     Yeni ve değişik durumlara kolay ve çabuk uyarlar.

 

 ÜSTÜN ZEKÂLI ÇOCUKLARIN EĞİTİM VE ÖĞRETİMLERİ İLE İLGİLİ GENEL İLKELER

 

1-     Üstün zekâlı çocuklar, normal zekâya sahip çocuklardan daha süratli öğrendiklerinden, derslerde gereksiz tekrarlardan kaçınılmalıdır.

2-     Muhakeme yetenekleri normal çocuklardan daha üstündür. Fikirler arasındaki ilişkileri kolaylıkla görüp kavradıklarından sınıfta bu yeteneklerinin gelişmesi için fırsat verilmelidir.

3-     Geniş bir kelime hazinesine sahiptirler; bunları kolaylıkla kullandıklarından sınıf içi çalışmalarda bu özelliğin göz önünde tutulması gerekir.

 

4-     Kendilerine özgü ilgileri olduğundan, grupla olduğu kadar, bireysel çalışmalara da önem verilmelidir.

5-     Bir konu hakkında bilgi edinmek için çok şey sorarlar, çok kitap karıştırırlar. Bunun için proje çalışmalarına yer verilmelidir.

6-     Ders uğraşılarında kuru ve kitaba bağlı bilgilerden çok, geniş gözlem, deney ve araştırmalara yer verilmelidir.  

7-     Kendi günlük başarıları onları doyurmadığından, okul içi ve okul dışı çeşitli uyumsuzluklar doğabilir. Çocuğu doyurmak, tatmin etmek için ders içi ve ders dışı özel uğraşılara yer verilmelidir.

8-     Öğrenme yetenekleri normallere göre daha üstün olduğundan, müfredat programındaki konular genişliğine ve derinliğine zenginleştirilmelidir.

9-     Üstün zekâlı öğrenciler yaratıcı yeteneklere sahiptirler. Yaratıcılığın geliştirilmesi için aşağıdaki bilgiler göz önünde bulundurulmalıdır.

a-     Bir problem çözümünde, o problemin çözüm yolları ile ilgili, çocuklar tarafından ortaya atılan fikirler üzerinde kritik yapılmamalıdır.

b-     İleri sürdükleri fikirlerin acayipliği hoş karşılanmalıdır.

c-     Ortaya ayılan fikirlerin çoğunda yarar vardır.

d-     Problemlere karşı öğrencilerin duyguları etkili hale getirilmelidir. (Örnek: Eğer tüm dünyadaki insanlar üç parmaklı olsalardı, ne olurdu? Gibi.

e-     Fikir akıcılığı teşvik edilmelidir.( Örnek: Bir tuğlanın çeşitli kullanış yerlerini açıklayın.) gibi.

f-      Orijinal fikirleri teşvik edilmelidir.

g-     Problemlerin değişik yollarla çözümüne fırsat verilmeli ve zemin hazırlanmalıdır.

 

 ÜSTÜN ZEKÂLI ÇOCUKLARIN SINIF İÇİ VE SINIF DIŞI ÇALIŞMALARINDA YARATICILIĞI ENGELLEYEN UĞRAŞILARDAN BAZILARI ŞUNLARDIR:

 

1-         Belirli bir uğraşın belirli zaman limitleri içerisinde bitirilmesinin zorunluluğunun belirtilmesi.

2-         Ödevlerin üst üste yığılması.

3-         Yanlışlarından dolayı öğrencilerin azarlanması.

4-   Gözlem, araştırma ve deneylerin gereksizliğine inanılması, bu çalışmaların sınıf uğraşılarında öneme alınmaması.

5-         Öğrencilerin bir şeyi olduğu gibi kopya etmeye teşvik edilmesi. (Sevilen bir model ya da yazı en meşhur bir üstadın eseri bile olsa netice değişmez.)

6-         Yapılan işte ve ödevlerde gereğinden fazla şekilcilik ve özenti üzerinde durulması.

7-         Akademik konular için, resim-iş, beden eğitimi ve müzik gibi derslerin feda edilmesi.

 

 Bu günkü İlköğretim ve diğer okullarda uygulanan müfredat programları hazırlanırken normal çocukların öğrenme kapasitesi göz önünde tutulduğu için, üstün zekâlı çocuklara cevap verememektedir. Programın kapsadığı alanlar ve konular üstün zekâlı çocuklara hafif gelmektedir. Bu nedenle;

 

 a-  Üstün zekalı çocuklar, konuları yaşıtlarına göre daha çabuk öğrendiklerinden, diğer zamanlarda çeşitli problemler yaratırlar.

b-    Normal çocuklar için yapılan sınıf içi tekrarlar bu tip çocukları doyurmaz. Onlar için can sıkıcı bir hal alır.

 

c-     Üstün zekalı çocuklar az bir gayretle sınıf seviyesinin üstünde bir başarı gösterdiklerinden kendi kapasiteleri oranında çalışma zorunluluğu duymaz, çaba göstermez ve tembel ( atıl ) kalırlar.